Budgetteren: Hoe doe je dat?

Weet je niet goed waar al je geld aan op gaat? Het maken van een begroting of budget is belangrijk om je inkomsten en uitgaven overzichtelijk te houden. Ook helpt het om grip te houden op je uitgaven.

Op basis van je inkomsten en uitgaven ga je aan de slag met het maken van een budget voor iedere maand. Concreet, bij een budget geef je aan hoeveel geld je reserveert en uit wilt geven voor een bepaalde categorie. Uiteindelijk wil je natuurlijk dat je budget aan de inkomsten en uitgaven kant in evenwicht blijven. We nemen maandelijks sparen dan overigens al mee in het maandelijks budget.

Alleen, waar begin je en hoe start je met budgetteren voor jouw huishouden met als doel je uitgaven binnen dit budget te houden? Dat leggen we allemaal uit in dit artikel.

Doel van Budgetteren

Het doel van budgetteren is kaders stellen op je uitgavenpatroon, maar ook om je inkomsten inzichtelijk te krijgen. Hiermee bedoelen we dat je door het gebruiken van budgetten makkelijker kunt besparen op je uitgaven.

Je inkomsten mee budgetteren is uiteraard vrij eenvoudig als je in loondienst bent en iedere maand hetzelfde bedrag uitbetaald krijgt. Zijn je inkomsten onregelmatiger, dan is het ook belangrijk o deze mee te nemen in je budget. Daarnaast helpt een budget ook om een beeld te vormen van je daadwerkelijke uitgavenpatroon. Waarom is dit zo?

Dat komt omdat je een budget niet zomaar verzint. Je maakt een budget initieel altijd op basis van financieel inzicht in je inkomsten en uitgaven. Je kunt namelijk wel een bepaald bedrag begroten voor boodschappen iedere maand, maar dat is niet realistisch en helpt niet om daar meer grip op te krijgen. Zeker als besparen op je boodschappen een belangrijk doel voor je is.

Vervolgens zul je het begrote bedrag per inkomsten en uitgaven categorie verder bijstellen om een optimaal huishoudboekje te krijgen. Hoe je een budget maakt, leggen we hieronder uit.

Hoe maak je een budget?

Laten we nu gaan starten met het maken van een budget per maand. Budgetteren kost tijd, dus neem er de tijd voor. Er zijn meerdere manieren om te beginnen, maar het makkelijkste is om te starten met de makkelijke categorieën. Daarom beginnen we hieronder eerst met het budgetteren van je inkomsten.

Stap 1: Budgetteren inkomsten

Als je in loondienst bent dan weet je meestal wel tot op de eurocent nauwkeurig welk salaris je maandelijks uitbetaald krijgt. Neem deze op in je budget onder de categorie inkomen. Heb je meerdere salarissen, inclusief die van je partner, dan neem je deze hier ook in op. Dit kan bijvoorbeeld in Excel, maar ook met pen en papier om laagdrempelig te beginnen.

Ben je in loondienst, dan ontvang je in mei ook vakantiegeld. Dit is 8% van je brutojaarinkomen. Neem deze op in je budget voor de maand mei. Ontvang je ook een 13e maand? Neem dat extraatje dan op in de maand december.

Vergeet ook niet overige inkomsten niet. Hypotheekrenteaftrek, kinderopvangtoeslag, huurtoeslag, zorgtoeslag etc moet je hier ook meenemen en opschrijven onder een aparte categorie.

Heb je een onregelmatig inkomen, bijvoorbeeld als je zzp’er bent, dan moet je proberen de totale inkomsten van de afgelopen 6 maanden bij elkaar op te tellen en vervolgens te delen door die 6 maanden. Dan kom je op een gemiddelde aan inkomsten uit per maand. Het is wel slim dit iets naar beneden af te ronden om te compenseren voor mogelijke tegenvallers aan de inkomsten kant. Je kunt natuurlijk altijd proberen je inkomsten te verhogen, maar dat is niet altijd eenvoudig.

Om helemaal aan de veilige kant te zitten, kun je ook het laagste inkomen van die 6 maanden selecteren en gebruiken als budget. Daarmee budgetteer je in ieder geval niet te hoog aan de inkomsten kant waardoor je mogelijk ook te hoog gaat zitten aan de uitgaven kant.

Stap 2: Budgetteren uitgaven

Nadat je inzicht hebt gekregen in je inkomsten en die hebt gebudgetteerd, ga je op basis daarvan een eerste algemeen budget maken voor je uitgaven. Dit betekent simpelweg dat je op hoofdlijnen je budget gaat verdelen over de inkomsten, uitgaven en sparen. Inkomsten staan vast en je totale uitgaven baseer je natuurlijk op je totale inkomsten. Hieronder een voorbeeld.

Zoals eerder al aangegeven zijn vaste maandelijkse uitgaven het makkelijkst te budgetteren. Begin bij je huur of hypotheek. Dat zijn vaste kosten die iedere maand terug komen. Weet je ze niet precies, bekijk dan je bankafschrift online. Dit geldt overigens voor alle uitgaven. Het makkelijkste is om te beginnen in de online bankieren omgeving van je bank. Download een digitaal afschrift van de afgelopen 6 maanden.

Vervolgens begin je bij de eerste maand. Filter nu alleen op de uitgaven. De inkomsten laten we hier achterwege, want die hebben we eerder al bepaald. Bepaal per regel onder welke categorie je deze wil opnemen.

In ons eigen huishoudboekje hebben we al een eerste overzicht gemaakt van meest voorkomende uitgaven. Deze kun je ook gebruiken als basis voor het categoriseren van je uitgaven. Voorbeelden van categorieën zijn boodschappen, digitale abonnementen zoals Netflix en verzekeringen. Ook variabele uitgaven neem je hierin al mee. Denk bijvoorbeeld aan uitgaven voor amusement, kleding, horeca of uitgaven aan hobby’s.

Hieronder vind je een voorbeeld van een digitaal rekeningafschrift waarbij bij iedere uitgave de categorie is toegevoegd. Het makkelijkste is om de standaard categorienamen (zoals in ons huishoudboekje) te gebruiken zodat je ze vervolgens makkelijker kunt groeperen.

Dit doe je vervolgens voor een hele periode. Idealiter voor minimaal 3 maanden om een beter beeld te krijgen van de uitgaven over de maanden heen. Zeker voor de variabele uitgaven kan dit nogal verschillen. Daarnaast moet je hier verschillende maanden vergelijken. De kosten voor horeca en amusement zijn meestal hoger in de zomerperiode dan in de winter.

Uiteindelijk wil je uitkomen op een budget die er als volgt uitziet. We hebben hier gebruik gemaakt van de budget categorieën uit ons eigen huishoudboekje. Je bent uiteraard vrij om dit helemaal naar eigen inzicht aan te passen zodat het perfect aansluit op jouw situatie.

Tips voor een goed budget

Hieronder vind je een aantal tips voor het maken van een goed budget die je kunt gebruiken in je eigen financieel plan of huishoudboekje.

• Blijf je huishoudboekje inclusief budget iedere maand bijhouden.
• Vergelijk je budget met anderen. Zeker bij uitgaven voor je boodschappen is dat handig omdat het vaak lastig is in te schatten wat normale uitgaven.
• Je kunt één budget opstellen die je gebruikt voor alle maanden in een jaar. Beter nog is het om een budget aan te passen per maand. Sommige maanden zijn namelijk duurder dan anderen voor bepaalde uitgaven categorieën. Door dit mee te nemen in je budget kun je het beter inzichtelijk maken en gebruiken als maximum voor bepaalde type uitgaven in een maand. Bijvoorbeeld: je gaat in augustus op vakantie en wil daarvoor € 500,- reserveren voor horeca uitgaven. Door dit expliciet op te nemen in de maand augustus zorg je ervoor dat je niet meteen boven je budget komt. In die maand reserveer je dan een hoger budget dan in de andere maanden. Zo is je budget beter ingesteld op je persoonlijke situatie en heb je er ook veel meer aan.

Hoeveel zou je moeten budgetteren per categorie?

Dit is een veelvoorkomende vraag, namelijk hoeveel reserveer ik voor de vaste uitgaven, variabele uitgaven en sparen. Uiteraard is dit afhankelijk van je persoonlijke situatie. In grote lijnen wordt echter de volgende verdeling aanbevolen.

Idealiter spaar je minimaal 10%, maar bij voorkeur 20% van je inkomen.

Tussen de 40% – 50% reserveer je voor de vaste uitgaven. Lager is uiteraard altijd beter, maar niet altijd haalbaar.

Het restant kun je vrij besteden aan de variabele uitgaven of voor het extra realiseren van spaardoelen.

Gebruik je budget in een huishoudboekje

Als je een budget hebt gemaakt voor je belangrijkste uitgaven is het belangrijk om iedere maand te toetsen of je ook binnen je budget blijft. Ga je er namelijk structureel overheen, dan moet je dat inzicht krijgen om actie te kunnen ondernemen.

Leuker nog is om voor jezelf doelen te stellen. Kun je bijvoorbeeld besparen op je mobiele telefonie abonnement? Of misschien kunnen je uitgaven aan boodschappen wel verder omlaag door beter op aanbiedingen te letten. Door hier iedere maand weer een sport van te maken (de sport van het besparen), kun je jouw budget verder naar beneden bijstellen zodat je meer geld over houdt om bijvoorbeeld te sparen of extra af te lossen op je hypotheek.

Om die reden moet je maandelijks steeds bijhouden wat je uitgaven zijn per categorie (bijvoorbeeld boodschappen) om ze goed te kunnen vergelijken. Met name voor variërende uitgaven is het belangrijk dit iedere maand te vergelijken. Abonnementskosten staan namelijk vast, variëren daarom vrijwel niet en bestaan ook niet uit vele kleine uitgaven iedere maand.

Een optie om uitgaven te vergelijken met je gebudgetteerde bedrag per categorie is het bijhouden in Excel. Zorg er hierbij voor dat je alle uitgaven optelt bij de betreffende categorie en het vervolgens vergelijkt met het bedrag dat je hebt gebudgetteerd, bijvoorbeeld voor de maandelijkse uitgaven voor boodschappen. Dit kun je bijvoorbeeld ook eenvoudig bijhouden in ons huishoudboekje in Excel.